อุตสาหกรรม 4.0 ในประเทศสเปน

อุตสาหกรรม 4.0 ในประเทศสเปน

วันที่นำเข้าข้อมูล 2 ก.ค. 2562

วันที่ปรับปรุงข้อมูล 30 พ.ย. 2565

| 3,172 view

อุตสาหกรรม 4.0 (Industry 4.0) เป็นแนวคิดเรื่องการใช้เทคโนโลยีอัจฉริยะต่าง ๆ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแข่งขันในภาคอุตสาหกรรม ซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากประเทศเยอรมนี อุตสาหกรรม 4.0 เป็นเรื่องใหม่และท้าทายสำหรับประเทศสมาชิกของสหภาพยุโรป รวมทั้งสเปน 

สเปนมีนโยบายที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรม 4.0 จำนวน 2 โครงการ ได้แก่ โครงการ Industria Conectada 4.0 ซึ่งเป็นนโยบายของรัฐบาลกลางโดยร่วมมือกับบริษัทเอกชนสเปนชั้นนำ และโครงการ Basque Industry 4.0 (BIND 4.0) ของรัฐบาลแคว้นบาสก์โดยร่วมมือกับบริษัทภาคอุตสาหกรรมที่สำคัญของแคว้น ทั้งนี้ ในรายงานฉบับนี้จะเน้นให้ข้อมูลเรื่อง Industria Conectada 4.0 เป็นหลัก

วิวัฒนาการของการพัฒนาอุตสาหกรรม

นโยบาย Industria Conectada 4.0 เป็นนโยบายของรัฐบาลสเปน โดยร่วมมือกับ 3 บริษัทเอกชนชั้นนำของสเปน

Industria Conectada 4.0

เมื่อเดือนกรกฎาคม ปี ค.ศ. 2015 กระทรวงอุตสาหกรรม พลังงานและการท่องเที่ยวของสเปน (MINETUR)[1] ได้เปิดตัวนโยบาย Industria Conectada 4.0 หรือ Connected Industry 4.0 ซึ่งเป็นการนำเอาเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจและเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันของภาคอุตสาหกรรมสเปน โดยร่วมมือกับบริษัทชั้นนำของสเปนที่มีความรู้และมีเทคโนโลยีที่เอื้อต่อการทำ digital transformation ตามแนวคิดอุตสาหกรรม 4.0 ได้แก่ บริษัท Indra บริษัท Telefónica และธนาคาร Banco Santander นอกจากนี้ ยังได้ร่วมมือกับผู้เชี่ยวชาญกว่า 100 คน จากภาคอุตสาหกรรม เทคโนโลยี การวิจัย และการศึกษา

Industria Conectada 4.0 เป็นนโยบายที่สอดคล้องกับนโยบายระดับชาติที่มีมาก่อนหน้านี้ ได้แก่ 1) The Digital Agenda for Spain, 2012-2013 และ 2) Agenda for Strengthening the industrial sector in Spain (2014) วัตถุประสงค์ของ Industria Conectada 4.0 มี 3 ประการ คือ 1) สร้างมูลค่าเพิ่มและเพิ่มการจ้างงานแก่ภาคอุตสาหกรรมของสเปน 2) สนับสนุนการใช้โมเดลสเปนในการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมในอนาคต และ 3) พัฒนาความสามารถในการแข่งขันเพื่อสนับสนุนภาคอุตสาหกรรมสเปนและกระตุ้นการส่งออก

แนวทางการปฏิบัติงานแบ่งออกเป็น 4 หมวดใหญ่ และ 8 หัวข้อย่อย ดังต่อไปนี้

แนวทางการปฏิบัติงาน

หัวข้อย่อยการปฏิบัติงาน

  1. ให้ความรู้และพัฒนาประสิทธิภาพของอุตสาหกรรม 4.0

   1.1 สร้างความตระหนักรู้

1.2    จัดอบรมทางวิชาการและอาชีพ

  1. ส่งเสริมการร่วมมือเชิงสหวิทยาการ (ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างบริษัทในภาคอุตสาหกรรม บริษัทเทคโนโลยี ศูนย์วิจัยและหน่วยงานอื่น ๆ เพื่อสนับสนุนการพัฒนาอุตสาหกรรม 4.0)

2.1    ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน

 

  1. กระตุ้นการพัฒนาเทคโนโลยีสำหรับการทำ digital transformation ในภาคอุตสาหกรรม

 

  3.1 ส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีสำหรับการ

ทำ digital transformation

3.2 ส่งเสริมบริษัทด้านเทคโนโลยี

  1. สนับสนุนการปฏิบัติการที่เหมาะสมเพื่อดำเนินการตามนโยบายอุตสาหกรรม 4.0

4.1 สนับสนุนให้ภาคอุตสาหกรรมนำนโยบายอุตสาหกรรม 4.0 ไปใช้

4.2 สร้างกรอบระเบียบข้อบังคับและมาตรฐาน

4.3 ดำเนินโครงการเกี่ยวกับอุตสาหกรรม 4.0

ในปี ค.ศ. 2016 รัฐบาลสเปนได้สนับสนุนงบประมาณ 97.5 ล้านยูโรให้กับโครงการวิจัย พัฒนาและนวัตกรรม (R&D&I) ในด้าน Industria Conectada 4.0 แก่บริษัทเอกชนที่รับผิดชอบในเรื่อง digital transformation ได้แก่ 1) โครงการวิจัยด้านอุตสาหกรรม 2) โครงการพัฒนาเชิงทดลอง 3) โครงการนวัตกรรมองค์กร SMEs 4) โครงการนวัตกรรมกระบวนการของ SMEs นอกจากนี้ รัฐบาลยังเปิดบริการให้คำปรึกษาแก่ผู้ประกอบการ SMEs เมื่อเดือนกันยายน ปี ค.ศ. 2016 เพื่อให้ SMEs ได้รับทราบระดับความพร้อมทางด้านเทคโนโลยี และเตรียมความพร้อมในการนำเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้ในการดำเนินธุรกิจของบริษัท ที่ผ่านมา กระทรวงเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมและการแข่งขัน (MINECO) ได้ประชาสัมพันธ์นโยบาย Industria Conectada 4.0 ผ่านเว็บไซต์ www.industriaconectada40.gob.es

อุตสาหกรรมเป้าหมายของ Industria Conectada 4.0

ในเบื้องต้นรัฐบาลสเปนสนใจนำแนวคิดอุตสาหกรรม 4.0 มาใช้กับอุตสาหกรรม 2 สาขา ได้แก่ 1) อุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ และ 2) อุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่น

1. อุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ 

อุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์มีความสำคัญต่อสเปน คิดเป็นร้อยละ 10 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ[1] สมาคมผู้ผลิตอุปกรณ์และชิ้นส่วนยานยนต์สเปน (SERNAUTO) คาดการณ์ว่าในปี ค.ศ. 2017 อุตสาหกรรมนี้จะมีผลประกอบการมากกว่า 35,700 ล้านยูโร หรือขยายตัวร้อยละ 5 จากเมื่อปี ค.ศ. 2016

เป้าหมายสำคัญของการพัฒนาอุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ตามนโยบาย Industria Conectada 4.0 คือ การผลิตรถยนต์อัจฉริยะที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และการลดเวลาการคิดค้นผลิตภัณฑ์จนถึงการนำผลิตภัณฑ์ออกสู่ท้องตลาด (Time to Market) จากเดิม 10 ปีให้เหลือ 3-4 ปี โดยต้องนำเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้ในธุรกิจ เพราะ 1) เพื่อให้สามารถแข่งขันกับผู้ผลิตชิ้นส่วนยานยนต์จากประเทศอื่น ๆ ที่กำลังพัฒนาเทคโนโลยีตามแนวคิดอุตสาหกรรม 4.0 และ 2) เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ผลิตยานยนต์รายใหญ่ (OMEs) โดยเฉพาะญี่ปุ่น เยอรมนี ฝรั่งเศสและสหรัฐอเมริกาที่ได้นำ digital transformation มาใช้ในการผลิตแล้ว ทั้งนี้ ปัจจุบันบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนลำดับต้น (Tier 1 หรือ First Tier)[2] ขนาดใหญ่ของสเปนก็ได้เริ่มนำเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้ในอุตสาหกรรมยานยนต์แล้ว

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิตอลเพื่อพลิกโอกาสทางธุรกิจตามนโยบาย Industria Conectada 4.0 มีความสำคัญมากต่ออุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์สเปน เพราะจะทำให้เกิดประโยชน์ ดังนี้

  1. วิวัฒนาการด้านกระบวนการผลิต คือ ลดเวลาการผลิต ปรับปรุงคุณภาพสินค้า และช่วยให้การใช้พลังงานและวัตถุดิบมีประสิทธิภาพมากขึ้น
  2. วิวัฒนาการด้านผลิตภัณฑ์ คือ การผลิตยานยนต์ที่ทันสมัยโดยใช้ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ในการผลิตเป็นส่วนใหญ่
  3. ทำให้เกิดรูปแบบการค้าแบบใหม่

2. อุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่น

อุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่นมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจสเปน[4] อุตสาหกรรมแฟชั่นสเปนมีชื่อเสียงไปทั่วโลก อาทิ แบรนด์ Zara, Massimo Dutti, Pull&Bear, Bershka, Stradivarius ซึ่งเป็นแบรนด์ของบริษัท Inditex ของสเปน

การนำนโยบาย Industria Conectada 4.0 มาใช้ในอุตสาหกรรมนี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิต สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้า ลด time to market ใช้ทรัพยากรพลังงานและวัตถุดิบอย่างคุ้มค่า รวมทั้งขยายช่องทางการจัดจำหน่ายสินค้าได้มากขึ้นด้วยเทคโนโลยีดิจิตอล

ข้อมูลของบริษัทเอกชนสเปนชั้นนำที่ร่วมมือกับรัฐบาลกลางสเปนในการดำเนินการนโยบาย Industria Contectada 4.0

1. Indra 

บริษัท Indra เริ่มก่อตั้งเมื่อปี ค.ศ. 1993 เป็นบริษัทชั้นนำระดับโลกที่ให้บริการทางเทคโนโลยีในหลายสาขา อาทิ  การป้องกันประเทศและความปลอดภัย การขนส่งและการจราจร พลังงานและอุตสาหกรรม โทรคมนาคมและการสื่อสาร การให้บริการด้านการเงิน การจัดการภาครัฐและสาธารณสุข (http://www.indracompany.com/en) ตามสถิติปี ค.ศ. 2015  บริษัทฯ เข้าไปดำเนินธุรกิจกว่า 140 ประเทศทั่วโลก มีพนักงาน 38,000 คน และมีมูลค่ายอดขาย 2,850 ล้านยูโร โดยบริษัทฯ ได้ลงทุนด้าน R&D ร้อยละ  6-8 ของยอดขาย  บริษัทฯ มีแผนจะจัดตั้งสำนักงานตัวแทนที่กรุงเทพฯ เพื่อศึกษาและขยายตลาดในประเทศไทยต่อไป เทคโนโลยีที่บริษัทฯ ให้ความร่วมมือกับนโยบาย Industria Conectada 4.0 อาทิ Big data, Analytics, Sensor, Robotics และ Platform

2. Banco Santander

ธนาคาร Banco Santander เป็นธนาคารขนาดใหญ่และเก่าแก่ของสเปน ก่อตั้งเมื่อปี ค.ศ.1857 ตามสถิติปี ค.ศ. 2016 เป็นธนาคารที่มีมูลค่าตามราคาตลาดมากเป็นอันดับ 1 ของสเปนและอันดับ 16 ของโลก ธนาคาร Banco Santander ตระหนักถึงความสำคัญของการใช้เทคโนโลยีดิจิตอลในภาคอุตสาหรรมตามนโยบาย Industria Conectada 4.0 จึงประสงค์ที่จะอำนวยความสะดวกด้านการทำธุรกรรมทางการค้า การให้บริการธนาคาร รวมทั้งการจัดหาเงินทุนให้แก่บริษัทและ SMEs เพื่อพัฒนาศักยภาพในการแข่งขัน (https://www.bancosantander.es/es/particulares)

3. Telefónica 

บริษัท Telefónica เป็นกลุ่มบริษัทโทรคมนาคมซึ่งส่วนใหญ่ดำเนินธุรกิจในประเทศสเปนและกลุ่มประเทศลาตินอเมริกา บริษัท ฯ ตระหนักถึงความสำคัญของนโยบาย Industria Conectada 4.0 จึงให้ความร่วมมือด้านการเชื่อมโยงเครือข่าย (connectivity) การให้บริการด้านข้อมูลและคำปรึกษาแก่บริษัท รวมทั้งเทคโนโลยีที่บริษัท ฯ เชี่ยวชาญ อาทิ Internet of Things (IoT), M2M (Machine to Machine) และเทคโนโลยี Cloud (https://www.telefonica.es/es/)

 

โอกาสสำหรับผู้ประกอบการไทย 

1. การผลิตรถยนต์อัจฉริยะ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และการลด time to market จะทำให้มีการผลิตรถยนต์เพิ่มขึ้นในระยะเวลาที่สั้นลง จึงน่าจะเพิ่มโอกาสในการส่งออกชิ้นส่วนยานยนต์/อิเล็กทรอนิกส์ไปยังสเปนมากขึ้น ตามสถิติปี ค.ศ. 2015 สเปนนำเข้าสินค้าชิ้นส่วนยานยนต์จากประเทศไทยมูลค่า 93,200 ยูโร ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าร้อยละ 112.3 (ปี ค.ศ. 2014 มีมูลค่าการนำเข้าอยู่ที่ 43,900 ยูโร)

2. ผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาไปศึกษาดูงานในสเปน เช่น ศึกษานวัตกรรมของโรงงานผลิตยานยนต์ ศึกษาการนำเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้ในอุตสาหกรรมของกลุ่มบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนลำดับต้น (Tier 1) ขนาดใหญ่ของสเปน (บ. Gestamp บ. Grupo Antolín บ. CIE Automotive และ บ. Ficosa) หรือศึกษาดูงานความร่วมมือระหว่างบริษัท มหาวิทยาลัย และศูนย์เทคโนโลยีในการคิดค้นและพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงนวัตกรรม ในกรณีนี้ผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาศึกษาดูงานที่ 1) คลัสเตอร์ยานยนต์ของแคว้นบาสก์ ACICAE (Cluster de Automoción de Euskadi) ที่มีมหาวิทยาลัย ศูนย์เทคโนโลยีและบริษัทในอุตสาหกรรมยานยนต์เข้าร่วมเพื่อทำโครงการเชิงนวัตกรรม และ 2) ศูนย์ความเป็นเลิศด้านยานยนต์ AIC (Automative Inteligence Center) ในแคว้นบาสก์ ที่หลายองค์กรรวมตัวกันเพื่อสร้างองค์ความรู้ จัดการอบรม พัฒนาเทคโนโลยีของอุตสาหกรรมยานยนต์

3. ตามสถิติปี ค.ศ. 2012 สเปนลงทุนด้านการวิจัยและพัฒนาเพื่อเพิ่มมูลค่าเพิ่มในอุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่นมากที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่น ๆ ในยุโรป (ฝรั่งเศส อิตาลี เยอรมนี โปรตุเกส) ผู้ประกอบการไทยสามารถใช้โอกาสนี้ศึกษาดูงานด้าน R&D ในสเปนเพื่อพัฒนาศักยภาพของอุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่นของประเทศไทยได้ อาทิ สมาคมวิจัยอุตสาหกรรมสิ่งทอ AITEX ณ แคว้นบาเลนเซีย

4. ผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาศึกษาดูงานที่สมาคมบริษัทการค้าสิ่งทอและเครื่องประดับ ACOTEX ณ กรุงมาดริด ซึ่งเป็นตัวแทนของบริษัทสิ่งทอและเครื่องนุ่งหุ่มในสเปนกว่า 800 บริษัท (แบรนด์สินค้า ดีไซน์เนอร์ E-Commerce และร้านค้า) สมาคมจัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาความสามารถในการแข่งขันของบริษัทสมาชิก และให้บริการด้านต่าง ๆ อาทิ การบริการจัดอบรม การขยายตลาดในต่างประเทศ การแสดงสินค้าในต่างประเทศ แอพพลิเคชัน

5. ผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาศึกษาดูงานของสามบริษัทเอกชนชั้นนำ ได้แก่ บริษัท Indra ธนาคาร Banco Santander และ บริษัท Telefónica ในส่วนของความร่วมมือกับภาครัฐในการดำเนินนโยบาย Industria Conectada 4.0 และเทคโนโลยีในแต่ละด้านที่บริษัทมีความเชี่ยวชาญ

Basque Industry 4.0 

Basque Industry 4.0 (BIND 4.0) เป็นนโยบายของรัฐบาลแคว้นบาสก์ (ทางตอนเหนือของสเปน) เมื่อเดือนมิถุนายน ปี ค.ศ. 2016 รัฐบาลแคว้นบาสก์ได้ร่วมมือกับ 12 บริษัทของแคว้น ได้แก่ ABB (บริษัทเทคโนโลยีด้านพลังงานและเครื่องจักรอัตโนมัติ), CAF (บริษัทให้บริการระบบการขนส่งทางรถไฟ), CIE Automotive, Danobat Group (บริษัทเครื่องจักร), Euskaltel (บริษัทโทรคมนาคม), Iberdrola (บริษัทพลังงานไฟฟ้าและก๊าซ), ITP (บริษัทเครื่องยนต์และชิ้นส่วนเครื่องบิน), Mercedes, Michelin, Microsoft, Repsol-Petronor (บริษัทน้ำมันและก๊าซ) และ Siemens ดำเนินโครงการ StartUP! Basque industry 4.0 (BIND 4.0) เพื่อยกระดับการพัฒนาอุตสาหกรรมขั้นสูงของแคว้น และดึงดูดบริษัท starts up จากทั่วโลกมายังแคว้นบาสก์

 

 


[1] กระทรวงอุตสาหกรรม พลังงานและการท่องเที่ยว (Ministerio de Industria, Energía y Turismo) ปัจจุบันได้เปลี่ยนชื่อเป็น กระทรวงพลังงาน การท่องเที่ยวและวาระดิจิตอล (Ministerio de Energía, Turismo y Agenda Digital)

[2] ในปี ค.ศ. 2015 อุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์สร้างรายได้มูลค่า 32,000 ล้านยูโร เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 7.7 โดยร้อยละ 59 ของรายได้มาจากการส่งออก (ประมาณ 18,900 ล้านยูโร) สร้างงานกว่า 330,000 ตำแหน่ง ในปี ค.ศ. 2015 ผู้ผลิตอุปกรณ์และชิ้นส่วนยานยนต์ลงทุนกว่า 1,200 ล้านยูโร เพื่อส่งเสริมการวิจัย พัฒนาและนวัตกรรม (R&D&I) ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี ค.ศ. 2014 ร้อยละ 30 ในปี ค.ศ. 2016 อุตสาหกรรมนี้สร้างรายได้มูลค่า 34,000 ล้านยูโร หรือขยายตัวร้อยละ 7

[3] เป็นผู้ผลิตชิ้นส่วนประเภทอุปกรณ์ป้อนโรงงานประกอบรถยนต์และรถจักรยานยนต์โดยตรง

[4] ตามสถิติปี ค.ศ. 2015 พบว่าอุตสาหกรรมดังกล่าวสร้างรายได้ร้อยละ 2.8 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ สร้างงานร้อยละ 4.3 และสร้างรายได้จากการส่งออกร้อยละ 8.4 เป็นอุตสาหกรรมส่งออกอันดับ 4 ของสเปน

 

ที่มาของภาพ 

  • http://www6.mityc.es/IndustriaConectada40/informe-industria-conectada40.pdf
  • http://wordpress.cepymearagon.es/?p=1445

28 เมษายน 2560