ที่มาของภาพ https://www.seguritecnia.es/

     ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence หรือ AI) เป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่มีฟังก์ชันซึ่งสามารถทำงานได้เสมือนกับมนุษย์และยังสามารถเลียนแบบการทำกิจกรรมของมนุษย์ได้ เช่น การเรียนรู้ การวางแผน และการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ  ดังนั้น  AI จึงเทคโนโลยีที่ช่วยมนุษย์ในการคิด ประมวลผล และวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ที่มีประสิทธิภาพรวดเร็วกว่าสมองของมนุษย์ ซึ่งจากประโยชน์ของ AI นี้เอง ทำให้ปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐและเอกชนของประเทศต่างๆ รวมถึงประเทศสเปนด้วย เริ่มหันมาให้ความสนใจที่จะนำ AI มาช่วยในการทำงานภายในองค์กรมาขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซี่งแน่นอนว่าย่อมส่งผลกระทบต่อแรงงานที่เป็นคนปกติ ที่ต้องถูกลดจำนวนลงจากการเข้ามาทดแทนของ AI  ซึ่งในวันนี้ ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในสเปน สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมาดริด จะได้นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบจากการใช้ AI ในตลาดแรงงานสเปนในช่วงเวลา 10 ปีนี้ ให้ผู้อ่านได้รับทราบ ดังนี้

ภาพรวมตลาดแรงงานสเปน

     ตามข้อมูลสำนักงานสถิติแห่งชาติสเปน (Instituto Nacional de Estadística - INE) ณ สิ้นปี 2566 สเปนมีประชากรวัยทำงานจำนวน 24.07 ล้านคน แบ่งเป็นผู้มีงานทำ 21.24 ล้านคน และผู้ว่างงาน 2.83 ล้านคน โดยในปี 2566 สเปนมีอัตราการว่างงานของประชากรอยู่ที่ร้อยละ 11.76 ซึ่งต่ำสุดตั้งแต่ปี 2550 (ในปี 2565 อัตราการว่างงานอยู่ที่ร้อยละ 12.9) โดยมีคนว่างงานลดลง 193,400 คน ในรอบ 12 เดือนที่ผ่านมา ทั้งนี้ ตลอดทั้งปี 2566 รัฐบาลสเปนประสบความสำเร็จในการสร้างตำแหน่งงานเพิ่มขึ้นกว่า 783,000 ตำแหน่ง ส่วนใหญ่เป็นตำแหน่งงานในภาคการบริการ (มีการจ้างงานเพิ่ม 629,200 ตำแหน่ง)

AI กับตลาดแรงงานสเปน

     ตามข้อมูลการศึกษาเรื่อง “ปัญญาประดิษฐ์และตลาดแรงงานในสเปน” (IA y mercado de trabajo en España) จัดทำโดย Randstad Research ซึ่งเผยแพร่เมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2567 พบว่า ปัจจุบันผลกระทบเทคโนโลยี AI ต่อตลาดแรงงานสเปนยังมีไม่มากนัก เนื่องจากภาคเอกชนสเปนเพิ่งเริ่มตื่นตัวที่จะนำเทคโนโลยี AI มาใช้ได้ไม่นาน โดยร้อยละ 54.5 ของบริษัทสเปนที่สำรวจจากรายงานฯ ระบุว่า ยังไม่มีการใช้ AI ในธุรกิจ ในขณะที่อีกร้อยละ 45.5 มีการใช้ AI แล้ว ทั้งนี้ ในกลุ่มบริษัทที่มีการใช้ AI ยังพบว่า ส่วนใหญ่ร้อยละ 49.2 จะใช้เพื่อการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นหลัก ส่วนอีกร้อยละ 36.1 จะใช้ AI ในงานธุรการและในการทำงานอัตโนมัติ โดยบริษัทขนาดใหญ่ในสเปนมีแนวโน้มใช้ AI มากกว่าบริษัทขนาดเล็ก เนื่องจากยังเป็นเทคโนโลยีที่ต้องใช้เงินลงทุนสูง

     อย่างไรก็ดี รายงานฯ คาดการณ์ว่า ในช่วง 10 ปีข้างหน้า หรือปี 2566 – 2576  มีแนวโน้มที่ภาคธุรกิจสเปนจะใช้เทคโนโลยี AI มากขึ้นและอาจจะส่งผลกระทบต่อตำแหน่งงานในสเปน ดังนี้

• ร้อยละ 9.8 ของตำแหน่งงานปัจจุบัน (2 ล้านตำแหน่ง) มีความเสี่ยงที่จะใช้เครื่องจักรแทนคน
• ร้อยละ 15 ของตำแหน่งงานในปัจจุบัน (3.24 ล้านตำแหน่ง) อาจได้รับผลดีจากการใช้ AI ในการเพิ่มผลิตภาพ
• ตำแหน่งงานที่เหลือ (15.19 ล้านตำแหน่ง) หรือเกือบร้อยละ 75 อาจจะไม่ได้รับผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญในช่วงเวลา 10 ปีจากการใช้ AI ที่เพิ่มขึ้น

     ในขณะเดียวกัน การใช้ AI ก็อาจส่งผลต่อการสร้างตำแหน่งงานใหม่ๆ อีกกว่า 1.6 ล้านตำแหน่งเช่นกัน  

          ธุรกิจและตลาดแรงงานอะไรที่จะได้รับผลกระทบจากการใช้ AI?

     Randstad Research ยังได้ประเมินผลกระทบที่ธุรกิจ/ตลาดแรงงานในสาขาต่างๆ จะได้รับจากการนำ AI มาใช้อย่างเข้มข้นขึ้นในอนาคต ซึ่งแต่ละสาขาก็จะได้รับผลกระทบที่แตกต่างกันไป ดังนี้

• สาขาที่จะได้รับผลกระทบเชิงลบ ได้แก่ ร้านค้า/ขายของ (-158,415 ตำแหน่งงาน) งานธุรการ (-147,915 ตำแหน่ง) กิจการโรงแรม (-113,000 ตำแหน่ง) การขนส่งและการเก็บรักษาสินค้า (-50,000 ตำแหน่ง)
• สาขาที่จะได้รับผลกระทบเชิงบวก ได้แก่ โปรแกรมเมอร์และการให้คำปรึกษา (+76,000 ตำแหน่ง) วิทยาศาสตร์และเทคนิค (+50,000 ตำแหน่ง) โทรคมนาคม (+9,000 ตำแหน่ง) สื่อและการประชาสัมพันธ์ (+3,500 ตำแหน่ง) นอกจากการสร้างตำแหน่งงานแล้ว การใช้ AI ยังส่งผลต่อการเพิ่มผลิตภาพของงานประเภทโปรแกรมเมอร์และการให้คำปรึกษา ร้อยละ 40 งานด้านประกันภัยร้อยละ 37 งานบริการ ร้อยละ 36 และงานสื่อและประชาสัมพันธ์ ร้อยละ 33 ด้วย
• สาขาที่จะได้รับผลกระทบน้อยจากการใช้ AI ได้แก่ เกษตรกรรม ปศุสัตว์ ประมง การก่อสร้าง เป็นต้น

อย่างไรก็ดี ผลการศึกษาข้างต้นจะคำนึงถึงเฉพาะประเด็นการใช้ AI เพียงอย่างเดียวเท่านั้น โดยยังมิได้นำปัจจัยอื่นๆ มาพิจารณาประกอบ เช่น เศรษฐกิจ ภูมิรัฐศาสตร์ กฎหมาย เป็นต้น

     ติดตามสาระดี ๆ เกร็ดความรู้และโอกาสทางธุรกิจในสเปนได้ที่เว็บไซต์ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในสเปน สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมาดริด ได้ที่ https://bic-madrid.thaiembassy.org