สถานการณ์ทางการคลังของยุโรปกำลังจะเปลี่ยนไป เนื่องจากมีการคาดการณ์กันว่าในปี 2569 สเปนจะขาดดุลงบประมาณน้อยกว่าเยอรมนีเป็นครั้งแรกในรอบเกือบ 20 ปี

ธนาคารกลางสเปน (Banco de España) ได้คาดการณ์ไว้ว่าตัวเลขการขาดดุลของงบประมาณสเปนจะลดลงเป็นปีที่ 5 ติดต่อกัน โดยจะคงเหลืออยู่ที่ร้อยละ 2.5 ของมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) ในปี 2568 และร้อยละ 2.3 ในปี 2569 ในขณะที่สภาที่ปรึกษาทางเศรษฐกิจของรัฐบาลเยอรมนี (German Council of Economic Experts) ได้คาดการณ์ว่างบประมาณของเยอรมนีมีแนวโน้มขาดดุลเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 2.3 ในปี 2568 เป็นร้อยละ 3.1 ในปี 2569 และอาจจะเพิ่มขึ้นเป็นเกือบร้อยละ 4 ในปีถัด ๆ ไป

ที่ผ่านมา เยอรมนีเป็นประเทศที่มีความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ มีฐานะการคลังที่มั่นคง ในขณะที่สเปนซึ่งมีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 4 ของยุโรป มักถูกมองว่ามีเศรษฐกิจเปราะบาง โดยเป็นหนึ่งในประเทศที่ได้รับผลกระทบจากวิกฤติเศรษฐกิจหนักที่สุดในช่วงวิกฤติหนี้ยูโรโซนเมื่อช่วงปี 2552 - 2555 โดยได้รับการขนานนามเป็นกลุ่ม PIIGS ที่ประกอบไปด้วยโปรตุเกส อิตาลี ไอร์แลนด์ กรีซ และสเปน สเปนในขณะนั้นเคยมีงบประมาณขาดดุลสูงถึงร้อยละ 11.5 ของ GDP ส่งผลให้หนี้สาธารณะของสเปนพุ่งสูงจากร้อยละ 35 ในปี 2550 จนเกินร้อยละ 90 เป็นครั้งแรกในปี 2556 และเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ

การที่งบประมาณขาดดุลของสเปนจะต่ำกว่าเยอรมนีเป็นครั้งแรกนี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ทั้งปัจจัยทางเศรษฐกิจ การเมืองและประชากร ซึ่งส่งเสริมให้เศรษฐกิจสเปนสามารถฟื้นฟูได้รวดเร็วกว่าที่คาดการณ์ไว้ ในขณะที่เยอรมนีกำลังเผชิญกับช่วงเวลาที่เศรษฐกิจมีพลวัตน้อยลง ซึ่งสังเกตได้จากวัฏจักรการลงทุนที่อ่อนแอ ความตึงเครียดด้านงบประมาณภายในประเทศ และโครงสร้างการผลิตที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงด้านพลังงานและภูมิรัฐศาสตร์

ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในสเปน สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมาดริดขอนำท่านผู้อ่านสำรวจภาพรวมพัฒนาการสำคัญทางเศรษฐกิจของสเปน และปัจจัยสำคัญทางเศรษฐกิจที่ทำให้การขาดดุลงบประมาณของสเปนลดลง รวมถึงแนวโน้มระยะใกล้ ดังนี้

1. ปัจจุบันสเปนได้กลายเป็นหนึ่งในประเทศกลุ่มพัฒนาแล้วที่มีเศรษฐกิจเติบโตเร็วที่สุด โดยมีอัตราการเติบโตของ GDP เฉลี่ยรายไตรมาสอยู่ที่ร้อยละ 3.9 นับตั้งแต่ต้นปี 2565 เปรียบเทียบกับเยอรมนีซึ่งอยู่ที่ร้อยละ 0.3 โดยกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ได้ประเมินการขยายตัวของ GDP สเปนที่ร้อยละ 2 ในปี 2569 โดยมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจต่ำกว่าสหรัฐฯ (ร้อยละ 2.1) เพียงเล็กน้อย อย่างไรก็ดี OECD คาดการณ์ว่าการเติบโตของ GDP ของสเปนจะค่อย ๆ ชะลอตัวลงอยู่ที่ร้อยละ 2.9 ในปี 2568 ร้อยละ 2.2 ในปี 2569 และร้อยละ 1.8 ในปี 2570
2. ปัจจัยที่ส่งเสริมการขยายตัวของเศรษฐกิจสเปน ได้แก่ การย้ายถิ่นฐาน การขยายตัวของปริมาณแรงงาน การจ้างงานที่เพิ่มขึ้น อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่ฟื้นตัวหลังจากโควิด-19 ต้นทุนพลังงานที่ต่ำ รวมถึงเงินทุนสนับสนุนที่ได้รับจากสหภาพยุโรปและการใช้จ่ายของภาครัฐ นอกจากนี้ ความไม่มั่นคงทางการเมืองยังส่งผลให้แผนงบประมาณมีระดับคงที่ กล่าวคือ รัฐบาลเสียงข้างน้อยของนายกรัฐมนตรี Pedro Sánchez ไม่สามารถรวบรวมคะแนนเสียงจากรัฐสภาเพื่อผ่านร่างงบประมาณฉบับใหม่ได้ ทำให้สเปนต้องดำเนินการตามแผนงบประมาณปี 2566 ฉบับเดิมอย่างต่อเนื่อง โดยไม่สามารถเสนอแผนการใช้จ่ายใหม่ ๆ ที่สำคัญ หรือเพิ่มรายจ่าย ยกเว้นรายจ่ายด้านกลาโหมที่รัฐบาลสามารถเพิ่มได้เพราะมีกฎเกณฑ์ที่ยืดหยุ่นด้านงบประมาณ
3. ระดับหนี้สาธารณะที่มีแนวโน้มลดลง แม้รายงาน Fiscal Monitor จัดทำโดยกองทุน IMF เมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมาระบุว่าระดับหนี้สาธารณะของสเปนซึ่งอยู่ที่ร้อยละ 100.4 ของ GDP ยังถือว่าสูงอยู่ แต่มีแนวโน้มลดลงเหลือร้อยละ 92 ในปี 2573 เนื่องจากในช่วงดังกล่าว แนวโน้มการใช้จ่ายของรัฐบาลมีทิศทางลดลงจากการลดเงินช่วยเหลือการเปลี่ยนผ่านทางพลังงาน การสร้างงาน เงินเดือนที่สูงขึ้น และมาตรการทางภาษีใหม่ ๆ ซึ่งรวมถึงการเริ่มใช้มาตรการเก็บภาษีแบบ Global Minimum Tax ร้อยละ 15 ต่อบริษัทข้ามชาติ
4. แนวโน้มในระยะต่อไป แม้งบประมาณสเปนจะขาดดุลของสเปนมีทิศทางลดลง โดยสเปนได้ตั้งเป้าหมายในการลดปริมาณหนี้สาธารณะให้คงเหลือเพียงร้อยละ 90.6 ภายในปี 2574 เพื่อสร้างช่องว่างในการปรับตัวและรับมือกับความท้าทายที่อาจคาดไม่ถึง อย่างไรก็ดี OECD ได้กล่าวถึงความท้าทายที่สเปนยังคงต้องเผชิญในประเด็นนี้ เช่น แรงกดดันจากต่างประเทศให้เพิ่มรายจ่ายด้านการป้องกันประเทศ การเติบโตของภาคประชากรสูงอายุและภาระทางงบประมาณที่เกี่ยวข้อง การเปลี่ยนผ่านทางพลังงานในระยะกลาง รวมถึงการสร้างพื้นที่ให้เกิดการใช้จ่ายที่ส่งเสริมการเจริญเติบโต

 

ติดตามสาระดี ๆ เกร็ดความรู้และโอกาสทางธุรกิจในสเปนได้ที่เว็บไซต์ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในสเปน สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมาดริดได้ที่ https://bic-madrid.thaiembassy.org