2. ท่าเรือและท่าเรือบก

2.1 ท่าเรือ

สเปน: เสาหลักโลจิสติกส์แห่งยุโรปใต้

สเปนเป็นประเทศในสหภาพยุโรปที่มีแนวชายฝั่งยาวที่สุด โดยมีความยาวถึง 8,000 กิโลเมตร นอกจากนี้ ทำเลที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ของประเทศ ซึ่งอยู่ใกล้กับแกนของหนึ่งในเส้นทางเดินเรือหลักของโลก ยังส่งผลดีต่อสเปนในฐานะพื้นที่ยุทธศาสตร์ด้านการขนส่งทางทะเลระหว่างประเทศ และเป็นศูนย์กลางโลจิสติกส์ของยุโรปตอนใต้อีกด้วย

ในโลกที่ระบบการค้าเปลี่ยนแปลงและเผชิญความท้าทายอย่างต่อเนื่อง ระบบขนส่งทางทะเลจึงกลายเป็นหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจโลก และในยุโรปใต้ ประเทศสเปนได้กลายมาเป็นหนึ่งในจุดศูนย์กลางทางทะเลที่ทรงพลังที่สุดแห่งหนึ่ง

สเปนมีระบบท่าเรือที่พัฒนาแล้วและเชื่อมต่อกับเครือข่ายโลจิสติกส์ระดับสากล ท่าเรือในประเทศมีทั้งหมด 46 แห่งภายใต้การกำกับดูแลของหน่วยงานการท่าเรือ 28 แห่งซึ่งขึ้นตรงต่อการท่าเรือสเปน (Puertos del Estado) ท่าเรือที่สำคัญ เช่น ท่าเรือบาเลนเซีย ท่าเรือเมืองอัลเฆซีราสและท่าเรือนครบาร์เซโลนา ล้วนติดอันดับต้น ๆ ของยุโรปในด้านปริมาณการขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ (TEU) โดยเฉพาะท่าเรือบาเลนเซีย ซึ่งเป็นหนึ่งในจุดเชื่อมต่อระหว่างยุโรป แอฟริกาและเอเชียที่สำคัญที่สุด

ในปี 2567 สเปนมีปริมาณการขนส่งสินค้าทางเรือรวมกว่า 557.7 ล้านตัน ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.7 เมื่อเปรียบเทียบกับปีที่ผ่านมา ขณะเดียวกันการขนส่งผู้โดยสารก็ยังมีผู้ใช้บริการจำนวนมาก โดยในเดือนมกราคมปี 2568 มีผู้ใช้บริการกว่า 2.4 ล้านคน ท่ามกลางการฟื้นตัวของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวทางเรือและเรือสำราญ

นอกจากนี้ การท่าเรือสเปนยังรายงานว่า เฉพาะในปี 2567 ระบบท่าเรือทั้งหมดสร้างรายได้รวมกว่า 1.288 พันล้านยูโร แสดงให้เห็นถึงบทบาทเชิงเศรษฐกิจที่ท่าเรือเหล่านี้มีต่อประเทศ และสะท้อนถึงการวางรากฐานที่มั่นคงเพื่อรองรับอนาคตที่ยั่งยืน โดยในปี 2569 สเปนได้เตรียมแผนลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานและความปลอดภัย พร้อมทั้งส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดในท่าเรืออย่างเป็นระบบ

ด้วยโครงสร้างพื้นฐานที่ทันสมัย ประสิทธิภาพการบริหารจัดการที่แข็งแกร่ง และจุดยุทธศาสตร์ทางภูมิศาสตร์อันโดดเด่น สเปนจึงไม่เพียงเป็นประตูสู่อเมริกาและแอฟริกา หากแต่ยังเป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของยุโรปยุคใหม่ ผ่านเส้นทางทะเลแห่งอนาคต

 

 

 

ท่าเรือในสเปน

 

แผนที่ของหน่วยงานหน่วยงานการท่าเรือ

ที่มา: https://x.com/PuertosEstado/status/986169935440302080

 

2.1.1 ท่าเรือเมืองบาเลนเซีย อยู่ภายใต้การบริหารของการท่าเรือเมืองบาเลนเซีย (Autoridad Portuaria de Valencia) เป็นท่าเรือขนส่งสินค้าและผู้โดยสาร ตั้งอยู่ในจังหวัดบาเลนเซีย แคว้นบาเลนเซีย เป็นจุดยุทธศาสตร์ของเส้นทางการค้าในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนซึ่งเชื่อมโลกตะวันออก-ตะวันตกเข้าไว้ด้วยกันผ่านคลองสุเอซ (อียิปต์) ไปยังช่องแคบยิบรอลตาร์ และมีความได้เปรียบในการเชื่อมโยงการเดินเรือและการค้าระหว่างยุโรปใต้ ประเทศยุโรปอื่นโดยเฉพาะในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ตะวันออกกลาง แอฟริกา และภูมิภาคอื่น ๆ ของโลก ท่าเรือเมืองบาเลนเซียมีเส้นทางการเดินเรือปกติ 100 เส้นทางไปยังท่าเรือ 1,000 แห่งใน 5 ทวีป และมีบริษัทขนส่งทางเรือยักษ์ใหญ่ เช่น MAERSK (เดนมาร์ก) COSCO (จีน) CMA CGM (ฝรั่งเศส) Ocean Network Express (ญี่ปุ่น) และ Evergreen Line (ไต้หวัน) ตั้งสำนักงานให้บริการอยู่

 

พื้นที่แนวหลังของท่าเรือ (Hinterland) ภายในรัศมี 350 กิโลเมตรของท่าเรือเมืองบาเลนเซีย ซึ่งช่วยให้การขนส่งสินค้าไปยังพื้นที่อื่นภายในประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ที่มาของภาพ https://www.valenciaport.com/negocio/conexiones-maritimas-y-terrestres/

 

สำหรับการเชื่อมโยงทางภาคพื้นดินจากท่าเรือเมืองบาเลนเซียไปยังพื้นที่ต่างๆ ในสเปน ก็มีโครงข่ายคมนาคมสนับสนุนที่มีประสิทธิภาพ ทั้งทางถนนและทางราง มีว่าจะเป็นกับกรุงมาดริด หรือกับท่าเรือบกอื่น ๆ ในประเทศ เช่น ท่าเรือบกเมืองกอสลาดา (แคว้นมาดริด) และท่าเรือบกเมืองซาราโกซา (แคว้นอารากอน) เป็นต้น

ท่าเรือเมืองบาเลนเซียยังคงครองตำแหน่งท่าเรือคอนเทนเนอร์ที่ใหญ่ที่สุดของสเปน โดยในปี 2567 มีปริมาณการขนถ่ายตู้คอนเทนเนอร์สูงถึง 5.48 ล้าน TEU เพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าถึงร้อยละ 14.2 ถือเป็นการเติบโตที่โดดเด่นในระดับภูมิภาคยุโรป การลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับเรือขนาดใหญ่และระบบกึ่งอัตโนมัติแสดงให้เห็นถึงแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการมุ่งสู่ความทันสมัยของท่าเรือแห่งนี้ ซึ่งมีสินค้าไทยที่ขนส่งผ่านท่าเรือดังกล่าวด้วย อาทิ ข้าว อาหารและเครื่องดื่ม

 

2.1.2  ท่าเรือนครบาร์เซโลนา อยู่ภายใต้การบริหารของการท่าเรือบาร์เซโลนา (Autoridad Portuaria de Barcelona) เป็นท่าเรือขนส่งสินค้าและผู้โดยสาร ตั้งอยู่ในนครบาร์เซโลนา แคว้นคาตาโลเนีย เป็นจุดยุทธศาสตร์เชื่อมโยงการเดินเรือและการค้าระหว่างยุโรปใต้ ประเทศยุโรปอื่นโดยเฉพาะในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ตะวันออกกลาง แอฟริกา และภูมิภาคอื่น ๆ ของโลก มีเส้นทางการเดินเรือปกติ 100 เส้นทางไปยังท่าเรือ 200 แห่งใน 5 ทวีป และมีสำนักงานของบริษัทขนส่งทางเรือยักษ์ใหญ่ เช่น MAERSK (เดนมาร์ก) COSCO (จีน) CMA CGM (ฝรั่งเศส) MSC (อิตาลี) และ UASC (อาหรับเอมิเรตส์) ให้บริการอยู่ภายในท่าเรือด้วย

ท่าเรือนครบาร์เซโลนามีจุดเด่นด้านโครงข่ายคมนาคมขนส่งทางราง โดยท่าเรือให้บริการขนส่งทางราง 4 เส้นทางปกติ ได้แก่ 1) เส้นทางข้ามคาบสมุทรไอบีเรียผ่านกรุงมาดริดและสิ้นสุดปลายทางที่กรุงลิสบอน ประเทศโปรตุเกส 2) เส้นทางไปยังภาคเหนือของสเปน สิ้นสุดปลายทางที่เมืองบิลเบา (แคว้นบาสก์) เมืองลากอรูญาและเมืองบีโก (แคว้นกาลีเซีย) 3) เส้นทางไปยังภาคใต้ของฝรั่งเศสสิ้นสุดที่เมืองบอร์กโดซ์ และ 4) เส้นทางไปยังยุโรปเหนือ (เมืองแม็ส ฝรั่งเศส) และยุโรปใต้ (เมืองอัลเฆซีราส สเปน) อนึ่ง เส้นทางบริการที่ 1 และที่ 3 มีการเชื่อมโยงทางคมนาคมกับท่าเรือบกเมืองซาราโกซาซึ่งเป็นท่าเรือบกที่สำคัญของสเปนด้วย

ท่าเรือนครบาร์เซโลนาเป็นท่าเรือแห่งแรกในแถบทะเลเมดิเตอร์เนียนที่ดำเนินการด้วยระบบกึ่งอัตโนมัติ โดยในปี 2567 มีการขนถ่ายตู้คอนเทนเนอร์ 3.89 ล้าน TEUs หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 18.5 ก็ยังคงมีบทบาทสำคัญทั้งในฐานะท่าเรือการค้าและท่าเรือสำราญที่ใหญ่ที่สุดของยุโรป

 

2.1.3  ท่าเรือเมืองอัลเฆซีราส อยู่ภายใต้การบริหารของการท่าเรืออ่าวอัลเฆซีราส (Autoridad Portuaria de la Bahía de Algeciras) เป็นท่าเรือขนส่งสินค้าและผู้โดยสาร ตั้งอยู่ในจังหวัดกาดิซ แคว้นอันดาลูเซีย ถือเป็นจุดยุทธศาสตร์ของเส้นทางการค้าระหว่างยุโรปใต้กับแอฟริกา เชื่อมต่อเส้นทางการเดินเรือและการค้าในช่องแคบยิบรอลตาร์ ระหว่างทะเลเมดิเตอร์เรเนียนกับมหาสมุทรแอตแลนติก มีเส้นทางการขนส่ง 30 เส้นทางเชื่อมต่อท่าเรือ 200 แห่งใน 75 ประเทศทั่วโลก โดยเฉพาะในแอฟริกา และมีสำนักงานของบริษัทขนส่งทางเรือยักษ์ใหญ่ เช่น MAERSK (เดนมาร์ก) MSC (อิตาลี) COSCO (จีน) และ CMA CGM (ฝรั่งเศส) ตั้งอยู่ด้วย

ท่าเรือเมืองอัลเฆซีราสดำเนินการด้วยระบบกึ่งอัตโนมัติ และในปี 2567 มีปริมาณการขนถ่ายตู้คอนเทนเนอร์ 4.71 ล้าน TEUs

ท่าเรือเมืองอัลเฆซีราสยังเป็นประตูนำเข้าสินค้าไทยอีกด้วย โดยมีการนำเข้าสินค้าหลายชนิด อาทิ ข้าว ปลากระป๋อง เครื่องเทศ เหล็กและเหล็กกล้า นอกจากนี้ ท่าเรือดังกล่าวยังได้รับมาตรฐานฮาลาลของสเปนซึ่งผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาใช้บริการท่าเรือเพื่อส่งสินค้าไทยเข้าสู่สเปน ยุโรปใต้ แอฟริกาและตะวันออกกลางได้ด้วย

อนึ่ง ปัจจุบัน มีท่าเรือในสเปนสองแห่งที่ได้รับการรับรองมาตรฐานฮาลาล ได้แก่ ท่าเรือเมืองอัลเฆซีราส[1] และท่าเรือเมืองอูเอลบา[2] ซึ่งผู้ประกอบการไทยที่สนใจขยายธุรกิจสินค้าฮาลาลมายังสเปน อาจพิจารณาใช้บริการของท่าเรือดังกล่าว โดยศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากบทความ “เกาะติดความคืบหน้าท่าเรืออัลเฆซีราส ท่าเรือฮาลาลของสเปน” และ “มองหาโอกาสสำหรับธุรกิจไทยที่ท่าเรืออูเอลบาทางใต้ของสเปน”

         

 

2.2 ท่าเรือบก

สเปนมีท่าเรือบก (Dry Port) หลายแห่งที่รองรับการให้บริการขนถ่ายในสินค้าเข้าออกจากพื้นที่ต่าง ๆ ของประเทศอย่างครอบคลุมและสามารถตอบสนองความต้องการของธุรกิจในประเทศได้เป็นอย่างดี โดยมีท่าเรือบกที่สำคัญ ได้แก่  

2.2.1 ท่าเรือบกเมืองกอสลาดา แคว้นมาดริด ตั้งอยู่ห่างจากท่าอากาศยาน Madrid-Barajas Adolfo Suárez ประมาณ 6 กิโลเมตร ให้บริการขนถ่ายสินค้าทั้งขาเข้าและขาออกระหว่างท่าเรือที่สำคัญของประเทศโดยเฉพาะท่าเรือเมืองบาเลนเซียและท่าเรือนครบาร์เซโลนา ด้วยตำแหน่งที่ตั้งซึ่งอยู่ใกล้กรุงมาดริด มีระบบเครือข่ายระบบรางและถนนมีประสิทธิภาพ รวมทั้งข้อได้เปรียบในแง่ต้นทุนค่าใช้พื้นที่ ทำให้สินค้านำเข้าและส่งออกไปและจากกรุงมาดริด เลือกเส้นทางขนส่งผ่านท่าเรือบกแห่งนี้ การดำเนินการศุลกากรอย่างมีประสิทธิภาพบนพื้นที่กว้างขวางกว่า 113,000 ตารางเมตรและกำลังการผลิตประมาณ 140,000 TEU ต่อปีช่วยลดความแออัดของท่าเรือชายฝั่งได้เป็นอย่างมาก

2.2.2 ท่าเรือบกเมืองซาราโกซา แคว้นอารากอน ตั้งอยู่ในทำเลยุทธศาสตร์ระหว่าง 4 เมืองเศรษฐกิจและท่าเรือหลักของสเปน ได้แก่ กรุงมาดริด นครบาร์เซโลนา เมืองบิลเบาและเมืองบาเลนเซีย อีกทั้งอยู่ไม่ไกลจากชายแดนฝรั่งเศส จึงสามารถเป็นทางผ่านสำคัญของสินค้าจากยุโรปใต้ (สเปนและโปรตุเกส) ไปสู่ประเทศอื่นในยุโรปได้อย่างมีประสิทธิภาพ จุดเด่นของท่าเรือบกแห่งนี้คือ 1) ทำเลที่ตั้ง 2) การให้บริการตู้สินค้าควบคุมความเย็น และ 3) การเชื่อมโยงกับเครือข่ายระบบขนส่งทั้งในและนอกประเทศที่มีประสิทธิภาพ เช่น เชื่อมต่อกับทางด่วนบาสโก-อาราโกเนซา ทางหลวงมาดริด-ซาราโกซา ทางด่วนซาราโกซา-บาร์เซโลนา นอกจากนี้ยังเชื่อมโยงกับระบบการขนส่งสินค้าทางรถไฟระหว่างยุโรปกับจีน

ผู้สนใจสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากบทความ “ท่าเรือบกในสเปน ตัวอย่างความสำเร็จสำหรับการพัฒนาท่าเรือของประเทศไทย”

 

[1] ได้รับการรับรองมาตรฐานจากสถาบันฮาลาลแห่งเมืองกอร์โดบา

[2] ได้รับการรับรองมาตรฐานฮาลาลจาก Halal Food & Quality จากเมืองบาเลนเซีย